NPPES 2021 ZİYARETÇİLERİYLE BULUŞTU
AKKUYU NGS 4. ÜNİTENİN İNŞAATI İÇİN RUHSAT BEKLİYOR
YERLİ NÜKLEER REAKTÖR İÇİN ÇALIŞMALAR BAŞLADI
NÜKLEER ENERJİNİN OYUN DEĞİŞTİRİCİSİ: KÜÇÜK MODÜLER REAKTÖRLER
Yeni bir büyüme dönemine giren nükleer sanayideki güncel gelişmeler, 4. Nükleer Santraller Fuarı ve 8. Nükleer Santraller Zirvesi (NPPES)’nde tartışıldı. Yerli nükleer reaktör çalışmaları, küçük modüler reaktör teknolojisi ve Akkuyu NGS’de Türk firmalarını bekleyen fırsatlar paylaşıldı
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ve TÜBİTAK’ın destekleriyle Nükleer Sanayi Derneği (NSD) ve Ankara Sanayi Odası (ASO) tarafından hayata geçirilen 4. Nükleer Santraller Fuarı ve 8. Nükleer Santraller Zirvesi (NPPES) 1 Haziran 2021’de çevrimiçi olarak başladı. İki gün sürecek NPPES’te nükleer teknolojilerdeki güncel gelişmeler paylaşılacak.
NSD Başkanı Alikaan Çiftçi ile ASO Başkanı Nurettin Özdebir’in ev sahibi olarak katıldığı etkinlikte, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Nükleer Enerji ve Uluslararası Projeler Genel Müdürü Afşin Burak Bostancı, TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal, OECD Nükleer Enerji Ajansı (NEA) Genel Müdürü William D. Magwood, Akkuyu NGS Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Anton Dedusenko ve Rolls-Royce Küçük Modüler Reaktörler CEO’su Tom Samson konuşma yaptı.
Nükleer sanayi yeni bir büyüme dönemine girdi
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı olarak NPPES’e 2014 yılından beri destek verdiklerini ve destek vermeye de devam edeceklerini açıklayan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Nükleer Enerji ve Uluslararası Projeler Genel Müdürü Afşin Burak Bostancı şunları söyledi: “Bugün dünyada elektrik enerjisi talebinin yaklaşık yüzde 11’i nükleer santrallerden karşılanıyor. 32 ülkede toplam 443 nükleer reaktör işletmede olup, ülkemizin de içinde olduğu 19 ülkede 52 reaktör inşaat halindedir. Diğer taraftan önümüzdeki 10 yıl içinde 162 yeni nükleer reaktörün inşasına başlanması planlanıyor. Burada nükleer enerjiden vazgeçildiği söylemlerinin doğru olmadığını sektörün yeni bir büyüme döneminde olduğunu görüyoruz.”
“Küçük modüler reaktörleri yakından takip ediyoruz”
Bostancı: “Ülkemizin de enerji stratejisinde nükleer santraller önemli bir konumdadır. Bu anlamda ülkemiz toplam 12 nükleer reaktöre sahip olacak 3 nükleer santral projesi kurmayı planlıyor. İlk nükleer santralimiz olan Akkuyu NGS’nin ilk 3 ünitesinin inşasına devam ediliyor. İlk ünitenin Cumhuriyetimizin 100. yılına denk gelen 2023 yılına kadar elektrik üretimine başlamasını hedefliyoruz. Diğer üniteleri de birer yıl arayla devreye almayı planlıyoruz. Diğer iki nükleer santral projesinin kurulumuna yönelik saha seçimi ve müzakere hazırlık çalışmaları devam ediyor. Diğer yandan küçük modüler reaktörler başta olmak üzere 4. nesil reaktörlere yönelik yeni trendleri de yakından takip ediyoruz” diye konuştu.
Akkuyu NGS İstanbul’un elektrik talebinin yüzde 90’ını karşılayabilecek kapasitede
Ülkemizin birincil enerji kaynağında dışa bağımlılığının azalmasında nükleer santrallerin önemli bir görev üstleneceğini belirten Bostancı: “Eğer bugün Akkuyu NGS tam kapasite hizmette olsa, ülkemizin elektrik talebinin yüzde 10’unu, İstanbul’un ise elektrik talebinin yüzde 90’ını tek başına karşılayabilir. Ayrıca her yıl 7 milyar metreküp doğalgaz ithalatından da kurtulmuş olacağız” dedi.
Yerli firmalarımız diğer ülkelerdeki nükleer santral projelerine de ürün üretecek
Bostancı: “Yaklaşık 550 bin parçadan oluşan nükleer santrallerin yerli sanayicimize dinamizm kazandıracağını ve sanayimizin bir üst lige atlamasında önemli katkılar sunacağını düşünüyoruz. Tek kalemde ülkemizin en büyük yatırımı konumundaki Akkuyu NGS’de mal ve hizmet tedariğinin en az yüzde 40’ının yerli imkanlardan karşılanmasını öngörüyoruz, bunun diğer nükleer santral projelerimizde kademeli olarak artmasını istiyoruz. Projelerde, bilgi, deneyim ve kabiliyet elde eden sanayicilerimizin uluslararası nükleer tedarik zincirlerine de dahil olacağına ve diğer ülkelerdeki projelerde de başarılara imza atacağına inancımız tam. Bu amaç doğrultusunda ilgili kamu kurum ve kuruluşlarımız ve sektör temsilcilerimizle gece gündüz yoğun mesaideyiz” diye konuştu.
Yeni jenerasyon nükleer teknolojiler politika raporu Cumhurbaşkanlığı’na sunuldu
Nükleer teknolojilerin yeni jenerasyonunda birlikte başarıya gitme ve birlikte oluşturma konusunda bir sunum gerçekleştiren Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal, teknolojinin gelişiminin çok önemli bir bileşen olduğunu aktararak enerji ve nükleer sahalar gibi stratejik alanlarla ilgili araştırmalar gerçekleştirdiklerini ifade etti.
Birlikte oluşturma kültürü getirmeye çalıştıklarını söyleyen Prof. Dr. Hasan Mandal, beşeri kapasite ile altyapıyı bir araya getirmeye odaklandıklarını aktardı. Prof. Dr. Mandal, yeni jenerasyon nükleer teknolojilerle ilgili tüm paydaşların katılımıyla hazılanan politika raporunu yaklaşık bir ay önce Cumhurbaşkanlığı’na sunulduğunu da söyledi. Prof. Dr. Mandal, araştırma alt yapısı ve beşeri kapasite ile farklı iş birliği fırsatlarının bir araya getirildiği raporda, 9 ana politika tavsiyesinin yer aldığını da paylaştı.
Hedefimiz: 4. Nesil Uluslararası Forumu’nun üyesi olmak
Prof. Dr. Mandal, nükleer teknolojilerle ilgili 4. Nesil Uluslararası Forumu’nun (Generation IV International Forum) bir üyesi olmayı hedeflediklerini belirtti. Üye olmak için politika raporu hazılanması gibi bir ev ödevi olduğunu söyleyen Prof. Dr. Mandal ve bunu hazırladıklarını şimdi de yol haritası üzerinde çalıştıklarını söyledi.
NÜKSAK bünyesindeki firmalarımız nükleer sanayiye ürün sağlayacak
NPPES’in ev sahiplerinden Ankara Sanayi Odası Nurettin Özdebir ise şunları söyledi: “2017 yılından bu yana da Nükleer Sanayi Kümelenmesi Projesi NÜKSAK ile sanayicimizin nükleer alanda üretim yapma kabiliyetlerini geliştirmeye çalışıyoruz. Kümemizde ülkemizin çeşitli kentlerinden 70 civarında firma bulunuyor. Bu süreçte Rusya, Fransa, Japonya ve Çek Cumhuriyeti’nin de aralarında yer aldığı birçok ülkenin nükleer alandaki kuruluşlarıyla işbirliği anlaşmaları imzaladık ve ortak çalışmalar yürüttük. Akkuyu Nükleer Güç Santrali kurucu şirketi ile de çok yakın ilişki içinde yerli sanayicimizin tedarikçi olabilmesi için çalışmalar yürütüyoruz. Küme olarak ayrıca sanayicilerimizin Nükleer Düzenleme Kurumu’ndan onaylı imalatçı belgesi alabilmesi için önemli destekler sağlıyoruz. Bugüne kadar 5 firmamız belgesini aldı ve ürün satabilir hale geldi. 5 firmamızın da başvuru süreci devam ediyor. Burada hedefimiz sadece Türkiye değil, dünyanın her tarafında yapımı süren nükleer santrallere ürün verebilmek.”
Özdebir: “Nükleer teknoloji üreten ülkeler grubuna dahil olabilmek için önümüzde bir fırsat bulunduğunu ve artık Türkiye’nin kendi reaktörünü üretebilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Ankara Sanayi Odası olarak böyle bir çalışmaya öncülük ediyoruz. Hedeflediğimiz reaktör ülkemizin dünyanın en büyük rezervlerinden birine sahip olduğu toryum ile çalışacak 4. nesil Ergimiş Tuz Reaktörüdür. Bu reaktörün geliştirilmesi ve yapımının daha kolay olduğunu düşünüyoruz. Klasik nükleer reaktörlerden çok daha güvenli ve basınç ihtiva etmeyen bir teknoloji olması bize cazip geldi. Üyelerimizden bir firmamızın uluslararası nükleer sınıfta ve ergimiş tuz reaktörlerinde kullanılabilecek bir eşanjör tasarımı yapmış olması tasarım kabiliyeti açısından da belli bir noktaya gelmiş olduğumuzu gösteriyor. Diğer taraftan birçok ülkede SMR denilen küçük modüler nükleer reaktörler de geliştiriliyor. Bu konuda da uluslararası bazı firmalarla görüşmelerimiz sürüyor” diye konuştu.
Ortadoğu ve Afrika’nın en büyük nükleer sanayi etkinliği
NPPES’i bu yıl pandemi sebebiyle çevrimiçi olarak gerçekleştirdiklerini açıklayan Nükleer Sanayi Derneği (NSD) Başkanı Alikaan Çiftçi, Ortadoğu ve Afrika’nın en büyük nükleer sanayi etkinliği haline gelen NPPES’i uluslararası bir iş ağı platformuna dönüştürdüklerini vurguladı.
Nükleer Sanayi Derneği Güney Kore, İtalya ve İsviçre’de temsilciler atadı
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığımızın öncülüğünde başlatılan yerlileştirme çabalarına, ülkemizdeki nükleer sanayi ile ilgili birçok kurumun katkı sunduğunu belirten Nükleer Sanayi Derneği (NSD) Başkanı Alikaan Çiftçi: “NPPES paydaşlar arasındaki etkileşimi artırarak sanayicilerimizin iş fırsatlarıyla buluşmasına ciddi olanaklar sağlıyor. Biz de Nükleer Sanayi Derneği olarak bu hedefe ulaşabilmek için yurt içi ve yurt dışı tüm aktör ve paydaşlarla iş birliklerinin artırılmasını misyon edindik. Amacımız, nükleer enerji projelerinin, tasarım, inşaat, kurulum, devreye alma, işletme ve bakım fazlarında, sadece taahhüt ve tedarik alanlarında değil, aynı zamanda mühendislik, proje yönetimi, danışmanlık ve uygunluk değerlendirme alanlarında yurt içi projelerde yerli katkıyı, yurt dışı projelerde de etkinliğimizi artırmak. Bu doğrultuda, farklı ülkelerde bulunan nükleer enerji alanındaki 16 ayrı dernek ve organizasyonla niyet ve işbirliği anlaşmaları imzaladık. Ayrıca Güney Kore, İtalya ve İsviçre temsilcilerimiz de derneğimiz adına görevlerine başlamış durumda.Kısa zamanda faaliyetlerimizin somut sonuçlarını paylaşacağız” diye konuştu.
Düşük karbonlu gelecek nükleer enerji sayesinde olacak
OECD Nükleer Enerji Ajansı (NEA) Genel Müdürü William D. Magwood ise şunları söyledi: “Türkiye enerji ihtiyacını karşılamada fosil yakıtlara bağımlı bir yapıda. Türkiye enerjisinin önemli bir kısmını kömür ve doğalgazdan tedarik ediyor; ama nükleer enerji ile birlikte bu tablo değişecek. Türkiye’de nükleer reaktör inşaatları devam ediyor ve yeni projeler planlanıyor” diye konuştu.
Covid 19 pandemisinden politika belirleyicilerin çok önemli bir ders çıkardığını ifade eden Magwood sözlerine şöyle devam etti: “Hepimiz bu dönemde uzaktan çalıştık, online eğitimler, online toplantılar yaptık. Küresel ölçekte enerji talebinin arttığını görüyoruz. Bu da elektriğe çok daha bağımlı olduğumuzu ortaya koyuyor. Hem yaşamsal açıdan hem de ekonomik büyüme açısından bu konu çok önemli. Karar vericiler, küresel iklim değişikliğiyle mücadele etmeye çalışıyorlar ve bu konuda milyarlarca lira harcanıyor. Nükleer enerji tam da bu noktada; karbon salınımsız, temiz, istikrarlı, güvenilir ve maliyet etkin elektriğe erişim konusunda avantaj sağlıyor. 365 gün, haftanın 7 günü ve 24 saat sürekli enerji sağlayan bir kaynak olması çok önemli. Düşük karbonlu geleceğe giden en temiz ve en uygun maliyetli yol, nükleer enerji ile birlikte işleyen yenilenebilir enerji kaynaklarını içerecektir. Türkiye’de siz bu yaklaşımı yeni yenilenebilir enerji kaynakları ve Akkuyu NGS sayesinde sergiliyorsunuz.”
Akkuyu NGS 4. ünitenin inşaatı için ruhsat bekliyor
Akkuyu NGS Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Anton Dedusenko ise şunları paylaştı: “Pandemi sırasında nükleer projelerimizin planlandığı gibi devam ettiğini ve hatta bu projelerin ulusal ekonomilerin sorunsuz işlemesine, gelişmesine ve toparlanmasına katkıda bulunduğunu söylemekten gurur duyuyorum. Akkuyu NGS de iyi bir ilerleme gösteriyor. Bu yıl Mart ayında 3. ünitenin inşaatının başlaması, şu anda aynı anda üç ünitede tam ölçekli inşaat çalışmalarının devam ettiği anlamına geliyor. Ayrıca bu yıl, Nükleer Düzenleme Kurumu (NDK)’ndan 4. ünitenin inşaatı için de ruhsat bekliyoruz.”
Dedusenko: “Akkuyu NGS devreye alındığında yılda yaklaşık 35 milyar kilovatsaat enerji üreterek Türkiye’nin elektrik tüketiminin yüzde 10’unu karşılayacak. Şimdiden proje, istihdam büyümesini ve yerel üretim gelişimini ileriye taşıyan bir nüfus mıknatısı gibi çalışıyor. Doğrudan veya dolaylı olarak projenin uygulanmasını sağlayan şirketler için sözleşme imkanı sağlıyor” diye konuştu.
Ürün ve hizmet tedariklerinin yerelleştirilmesine özel önem veriyoruz diyen Dedusenko: “Akkuyu NGS’de inşaat aşamasındaki iş ve malzeme yerelleştirme oranının yüzde 40 civarında olduğunu tahmin ediyoruz. Bugün Akkuyu NGS’nin tedarikçi listesinde 400’den fazla Türk firması yer alıyor. Yerel ürünlere yönelik potansiyel talep ve yerel işletmeler için gelişme beklentileri ile birlikte bölgede nüfus artışının 30 bin kişiye ulaşması öngörülüyor” dedi.
NPPES kapsamında Rosatom tarafından düzenlenen özel oturumların odak noktasının Türk firmalarını bekleyen fırsatlar olduğunu belirten Dedusenko, katılımcıların Rosatom’da benimsenen satın alma sistemi, tedarikçiler için temel kurallar ve fırsatlar hakkında bilgilendirileceğini de sözlerine ekledi.
SMR’ler düşük maliyetli, güvenli ve temiz bir enerji çözümü sunuyor
Rolls-Royce Küçük Modüler Reaktörler (SMR) CEO’su Tom Samson ise Türkiye’de SMR’lerin kullanılabilmesi için görüşmelere devam ettiklerini belirtti. Temiz enerjiye dair bir gelecek tasarımının yapıldığı günümüzde, Samson Rolls-Royce’un dünyadaki en yaygın kullanılan PWR nükleer teknolojisini kullanarak yaptığı inovasyonlarla güvenli ve yatırım yapılabilir küçük modüler reaktör geliştirdiklerini aktardı. Nükleer enerjinin düşük maliyetli çözümler sağlaması, güven sunması, yatırım çekmesi ve ölçeklendirilebilir olmasının önemini vurgulayan Samson, bu beklentilere uygun teknolojiler geliştirdiklerinden bahsetti. Ölçeklendirilebilir Rolls-Royce SMR’lerin yüksek enerji depolama maliyetlerini önleyen temiz bir çözüm olduğunu vurgulayan Samson sözlerine şöyle devam etti: “Rolls-Royce SMR’lerin önemli özelliklerinden biri santralin yüzde 90’ından fazlası yüksek kalite standartlarına uygun olan fabrika ortamında modüler halinde üretilebiliyor. Kalan kısmı sahada kurulacak olan geçici bir yapı altında tamamlanacak.”
İngiltere’de talep almaya başlayan SMR’lerle ilgili Türkiye’nin de dahil olduğu diğer ülkelerden de talep geleceğine inandığını belirten Samson, 2030’da başka ülkeler de programımıza katılacak dedi.