Elektrik piyasasında 2021 yılının ilk beş ayında tüketici tarafında yaşanan gelişmeleri ve tüketici verilerini inceleyen encazip.com’un araştırmasından ilginç sonuçlar ortaya çıktı. Bu dönemde elektrik tedarikçisi değiştiren tüketicilerin sayısı yüzde 22 artarken, tedarikçi değiştiren iş yeri tüketicileri yaklaşık yüzde 13,4 daha ucuz fiyattan elektrik kullandı. Ayrıca Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun (EPDK) Şubat ayının sonunda yaptığı mevzuat güncellemesi ile elektrik ile ilgili tüm işler mesafeli kanallardan yapılabilir hale geldi ve bunun sonucunda tedarikçi değişiklikleri iki ayda tam 11 kat hızlandı.
Elektrik piyasasının serbestleşmesi uzun yıllar önce başlamış olsa da sektörde gerçek anlamda ve sürdürülebilir rekabet ortamı, hedeflenen noktaya gelememişti. Piyasadaki rekabetin açılmasındaki en önemli iki engel, fiyatlandırmadaki dengesizlik ve piyasadaki dijitalleşmenin önünün kapalı olması olarak ön plana çıkıyordu. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun (EPDK), geçtiğimiz Şubat ayında yaptığı mevzuat güncellemesi ile piyasadaki dijitalleşmenin önündeki tüm engeller kaldırılmıştı. Yapılan güncelleme ile 47 milyon elektrik abonesinin, tedarikçi değişikliği dahil olmak üzere elektrikle ilgili tüm işlemleri ilk defa fiziki evraka gerek olmaksızın dijital kanallardan gerçekleştirmesi sağlandı. Elektrik tedarikçileri karşılaştırma internet sitesi encazip.com, 2021 yılının ilk 5 ayında elektrik piyasasında yaşanan gelişmeleri ve ortaya çıkan tedarikçi değişikliği verilerini açıkladı.
Mesafeli sözleşmeler işlem tamamlama oranını 11 kat artırdı
Aylık 80 TL ve üzerinde elektrik faturası ödeyen tüketiciler daha önceleri de elektrik tedarikçisi değiştirerek daha ucuz fiyattan elektrik kullanma hakkını elde etmişti ancak elektrik tedarikçisi değiştirmek için harekete geçen tüketicilerin yüzde 93’ü sözleşme süreçlerindeki fiziki evrak zorunluluğunun verdiği zorluktan dolayı ucuz elektriğe ulaşamıyordu. EPDK’nin bu dijitalleşme hamlesi Nisan ayından itibaren meyvelerini vermeye başladı ve tedarikçilerin artık mesafeli sözleşmelerle işlem yapmaları ile Nisan ve Mayıs aylarında, tüketicilerin tedarikçi değişiklik işlemlerini tamamlama oranı yaklaşık 11 kat artışla yüzde 7’den yüzde 76’ya yükseldi.
Tedarikçi değiştirenlerin sayısı yüzde 22 arttı, iş yerleri başı çekti
Tedarikçi değiştiren tüketicilerin sayısı ise yılın ilk beş ayında, evler için tedarikçi şirketlerin avantajlı bir tarife verememesi nedeniyle sadece iş yerleri ile sınırlı kaldı. Elektrik tedarikçisini değiştirmiş tüketicilerin sayısı bu sürede yüzde 22’lik artışla 1,3 milyona yükseldi. Bu tüketicilerin yüzde 92’si küçük ve orta büyüklükteki ticarethane abone grubunda elektrik tüketimi yaparken aynı grupta bulunan tedarikçi değiştirmemiş tüketicilere oranla ortalamada yüzde 13,4 daha düşük fiyattan elektrik faturası ödedi. Tedarikçi değişiminde ticarethane abone grubunu yüzde 5 ile sanayi abone grubu takip etti. Sanayi abone grubundaki serbest piyasa fiyatları diğer abone gruplarına göre daha düşük oldu.
Elektrik tüketimin yarısı tedarikçi değiştirmiş tüketicilerde
Tüketim tarafında ise yılın ilk beş ayında tüketilen elektriğin yüzde 51,6’sı elektrik tedarikçisini değiştirmiş tüketiciler tarafından yapıldı. Bu tüketimin yüzde 71’i sanayi, yüzde 27’si ticarethane, yüzde 1,3’ü de tarımsal sulama abone grubundaki tüketiciler tarafından gerçekleşti.
En çok tedarikçi değiştiren iller İstanbul ile Ankara oldu
Tedarikçi değişikliği için iller mercek atına aldığında encazip.com verilerine göre ilk iki sırada İstanbul ile Ankara yer aldı. Bu illeri İzmir ile Adana takip etti. Tedarikçi değişikliğinin ilk aşaması ise tüketicilerin yaptıkları pazar araştırması ve tarife karşılaştırması. Karşılaştırma verilerine bakıldığında tüketiciler, en çok Salı günü işlem yaparken en az işlemin yapıldığı gün ise Pazar günleri oldu. Yapılan işlemlerin yarısı saat 08:00 ile 16:00 arasında gerçekleşti.
Bir sonraki fiyat güncellemesi 1 Temmuz’da
Tedarikçi değişikliği yapmış tüketicilerin elektrik fiyatları serbest piyasada belirlenirken henüz tedarikçi değiştirmemiş tüketiciler için uygulanacak elektrik fiyatları EPDK tarafından üç ayda bir defa açıklanan ulusal tarifeler ile belirleniyor. 2021 yılının ilk çeyreğinde tüketici elektrik fiyatlarına yüzde 6’lık bir zam yapılmış, ikinci çeyrek dönem tarifelerinin açıklandığı Nisan ayında ise tüketicileri etkileyen herhangi bir zam yapılmamıştı. Üçüncü çeyrek tarifelerinin açıklanacağı 1 Temmuz’da ise tüketicilere etki edecek bir elektrik zammının kaçınılmaz olduğu düşünülürken artan doğalgaz fiyatları, yükselen piyasa elektrik fiyatları ve döviz kurları, elektrik fiyat artışının yüzde 15 ile 20 seviyesinde olacağı tahminlerini güçlendiriyor. Tüm bunlar, çok daha fazla tüketicinin yeni bir tedarikçi arayışına gireceği ve farklı bir tedarikçiye geçiş yapacağı anlamına geliyor. Çünkü yapılacak zam oranı ne olursa olsun serbest piyasada bu zamdan etkilenmemiş olan tarifeler olacak ve bu tarifelere rağbet artacak.
2021’e elektrikte dijitalleşme damgasını vuracak
Elektrik piyasasında hedeflenen rekabet oranının daha önce tutturulamamasındaki en önemli nedenin dijitalleşmedeki mevzuat bariyeri olduğunun altını çizen encazip.com’un kurucusu Çağada KIRIM, ”Online işlemler, perakende dahil tüm sektörlerde başı çekiyor. Ancak elektrik piyasası için online işlemlerin önünün açılması bu yılın ilk yarısında oldu. Piyasanın gerçek anlamda online işlemlere açıldığı ilk iki ayda işlem hızının 11 kat artmış olması, yılın devamının nasıl gelişeceğine ışık tutuyor. Tüketiciler uzaktan kanallara alıştıkça artık kimse elektrik işlemleri için şubeye gitmekle vakit kaybetmek istemeyecek, tedarikçi değişikliği için saatlerce tedarikçi aramak yerine işlemini dakikalar içinde internet üzerinden tamamlayacak.” şeklinde konuştu.
Uzaktan işlemler tüketicilere yılda 4 milyar TL ek tasarruf demek
İşlemlerin uzaktan yapılabilir olması, işlem kolaylığının yanı sıra maliyetleri de düşürerek tüketicilerin daha fazla tasarruf etmelerine olanak sağlıyor. Zira bir tedarikçi değişikliğinin ıslak imza sürecinin maliyeti 153 TL oluyor ve bu da tüketici fiyatlarına dolaylı olarak yansıyor. Buna ilave olarak tedarikçilerin satış görevlilerinin tüketicileri ziyaret etmelerinin de ek maliyet anlamına geldiğini ve bunun da ister istemez tüketicilere yansıyacağını ifade eden Kırım, sözlerine şu şekilde devam etti: ”Avrupa ülkelerine baktığımızda tedarikçi değişikliği işlemlerinin yüzde 90’ına yakını uzaktan kanallardan olurken, tedarikçiler online kanallardan işlem gerçekleştiren tüketicilere daha ucuz fiyat politikası uyguluyor. Aynı koşulların ülkemiz için de geçerli olduğunu düşündüğümüzde elektrik tedarikçisi değişikliği işlemlerinin tamamen uzaktan kanallara taşınması, tüketiciler için kullanacakları ucuz elektriğe ilave olarak toplamda yıllık 4 milyar TL ek tasarruf edecekleri anlamına geliyor.”