TOBB ve Visa’nın ikincisini gerçekleştirdiği Harcamalar Araştırması’na göre, Türkiye’deki kartlı harcamalar, pandeminin ikinci dalgasına rağmen toparlanma eğilimini sürdürerek, bir önceki yılın aynı dönemine göre %41 oranında arttı. Araştırmada ayrıca, Avrupa’dan İtalya ve İsveç ile ABD’nin harcama verileriyle Türkiye’nin verileri kıyaslandı. Türkiye’nin pandeminin ikinci dalgasında da ilk dalgada olduğu gibi kartlı harcamalarda gelişim kaydettiği dikkat çekti.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ve Visa, Türkiye’de yapılan kartlı harcamalarda Covid-19 etkisini inceleyen araştırmanın ikincisini kamuoyuyla paylaştı. İlki Mart-Ağustos 2020 dönemine bakılarak gerçekleştirilen Harcamalar Araştırması’nın ikincisinde pandeminin kış aylarına denk gelen ikinci dalgası ve 2021’in ilk dört ayı analiz edildi. Araştırmada öne çıkan sonuçlara göre, Türkiye’de 2020 yaz aylarındaki normalleşme ile başlayan toparlanma süreci, ikinci dalganın başladığı Aralık ayında yavaşlamakla birlikte, eski ivmesini kısa sürede tekrar kazandı. 2021’in ilk ayları itibari ile (Ocak-Nisan) kartlı harcamalar geçen yılın aynı dönemine göre %41 arttı.
Türkiye diğer ülkere göre daha iyi bir sınav verdi
Araştırmada Covid-19 döneminde erken ve kısıtlayıcı tedbirler alan İtalya, diğer ülkelere oranla daha az kısıtlama getiren İsveç ve Türkiye’ye benzer kısıtlama yaklaşımları gösteren ABD ile kıyaslamalar yer alıyor. Buna göre Türkiye’nin diğer ülkelerine göre daha iyi performans sergilediği ortaya çıkıyor. İkinci dalganın başlangıcında kartlı harcamalar bakımından İsveç keskin düşüşler yaşarken, benzer kısıtlamalar uygulayan ABD ve Türkiye’nin kartlı harcamalar grafiğinin birbirine yakın dalgalanmalar yaşadığı gözleniyor. Temmuz 2020-Mart 2021 arasındaki tüm aylarda Türkiye’nin diğer üç ülkeye kıyasla daha iyi bir sınav verdiği de dikkat çekiyor. Mart 2021 bir önceki yılın Mart’ı ile karşılaştırıldığında, kartlı harcamaların Türkiye’de %50, İtalya ve ABD’de %40 oranında büyüdüğü, İsveç’te ise %15 küçüldüğü görülüyor.
E-ticaret, banka kartları ve temassız büyüme getirdi
Türkiye’de, Nisan 2019-Mart 2020 ve Nisan 2020-Mart 2021 dönemindeki harcamalar karşılaştırıldığında, ödemeler dünyasında 3 önemli sıçrama öne çıkıyor. Sokağa çıkma kısıtlamaları ve tüketici alışkanlıklarının değişmesiyle Türkiye’de rekor seviyelere ulaşan e-ticaretin %55, banka kartı harcamalarının %40 büyümesi ve temassız ödemelerin 6 katına çıkmış olması kartlı ödemelerdeki büyümenin yapı taşlarına işaret ediyor. Kartlı ödemelerin %17’sini oluşturan banka kartı harcamalarının, kredi kartı yıllık büyümesinin 2.5 katı üzerinde artması da ayrıca dikkat çekiyor.
Pandeminin yükselen sektörleri: Elektrik-elektronik ve yapı-dekorasyon
Araştırma kapsamında, farklı sektörlerde Covid-19 sürecine bağlı olarak gerçekleşen değişimler de analiz edildi. Buna göre, evde kalmanın zorunlu olduğu ve uzaktan eğitimin devam ettiği pandeminin ikinci dalgasında, tüketicilerin artık e-ticareti benimsemiş olmasının da etkisiyle market-AVM-gıda, yapı-dekorasyon ve elektrik-elektronik sektörlerinde hızlı ve kalıcı bir büyüme gerçekleşti. Market-AVM-gıda sektörleri kategorisinde 2021’in Nisan ayında geçen senenin aynı dönemine göre %41 artış gözlemlenirken, bu oran elektrik-elektronik sektöründe %82, yapı-dekorasyon sektöründe ise %118 olarak gerçekleşti.
Yeme-içme sektörü pandemi koşullarına uyum sağladı
Pandeminin ikinci dalgasıyla birlikte gelen ek kısıtlamaların etkisi, özellikle yemek (restoran) sektöründe gözlemlendi. Restoran sektöründe dikkat çekici gelişme ise bu alandaki harcamaların Nisan 2021’e bakıldığında Nisan 2020’ye kıyasla üç kat artması. Bu artış, paket servise geçen ve internet üzerinden sipariş almaya başlayan işletmelerin dijital dönüşüme uyum sağladığını gösteriyor.
Türkiye iş dünyasının dinamik yapısı, Türkiye’yi diğer ülkelerden pozitif olarak ayrıştırdı
TOBB Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, “Her kriz, kendi fırsatını da beraberinde getirir. İçinden geçtiğimiz pandemi döneminde Türk iş dünyası; dinamik yapısı sayesinde, hızlı bir dönüşüm sürecinden geçerek e-ticaret, paket servis, vb. uygulamaları hayata geçirerek, tüketici ihtiyaçlarına daha kolay cevap verir hale geldi. Bu dönüşüm hem firmaların pandemiden daha sınırlı etkilenmesine hem de tüketicilerin tüketim alışkanlarını devam ettirebilmesine imkan sağladı.”
İş dünyasının içinden geçtiği dönüşümde sürecinde TOBB olarak firmalara rehberlik ettiklerini ifade eden Hisarcıklıoğlu, ”Pandemi süreci bize e-ticaretin asla ihmal edilmemesi gerektiğini bir kez daha gösterdi. Bu dönemde kredi kartı harcamalarının 3’te 1’inin e-ticaret üzerinden yapıldığını gördük. Biz de üyelerimizi e-ticarete hazırlamak için birçok online bilgilendirme toplantısı düzenledik. Bunun yanında sertifikalı e-ticaret ve e-ihracat eğitim programları yaptık. Üyelerimizin e-ticarette yer alması için pek çok e-ticaret platformu ile özel kampanyalar hazırlayarak, üyelerimizin kullanımına sunduk,” dedi.
Hisarcıklıoğlu, sözlerini şöyle tamamladı: “Pandemi sürecinden en çok etkilenen küçük işletmeleri desteklemek, tüketiciler nezdinde farkındalıklarını artırmak amacıyla TOBB ve Visa olarak #BuSeslerHiçBitmesin sloganıyla ‘Bir Alışverişle Çok Şey Fark Eder’ kampanyasını hayata geçirdik. Yaptığımız bu farkındalık çalışması ile tüketicilerin alışverişlerini küçük işletmelerden yapmalarının ekonominin sesinin devam etmesi ile önemli olduğunu anlatmaya çalıştık.”
Büyüme trendi devam ediyor
Araştırmadan çıkan sonuçları değerlendiren Visa Türkiye Genel Müdürü Merve Tezel, “Visa ve TOBB Harcamalar Araştırması, Türkiye’nin pandeminin ikinci dalgasında da kartlı harcamalar bakımından büyüme trendinde olduğunu ortaya koyuyor. Bu performansın itici güçleri, pandemi öncesine göre eşik atladığı görülen online harcamalar, ödeme tercihlerinde artık bir norm haline gelen temassızın devam eden yükselişi ve banka kartı ile yapılan harcamalardaki artış oldu. Ülkemizdeki kartlı ödemeler altyapısının tüketici davranışındaki değişime cevap verebilecek şekilde gelişmiş olmasının bu büyüme trendine etkisi büyük. Yine araştırmadan çıkan sonuçlara göre başta yemek sektörü olmak üzere, pek çok sektörde faaliyet gösteren KOBİ’lerin pandeminin ikinci dalgasında işlerini, değişen tüketici beklentilerine göre uyumlandırdığını görüyoruz. Visa olarak bu çıktıların ışığında KOBİ’lerin dijitalleşmesine verdiğimiz desteği İşimi Yönetebiliyorum projesi ve TOBB ile hayata geçirdiğimiz Akıllı KOBİ platformu ile sürdürmeye devam edeceğiz” dedi.
